Św. Jan urodził się między 6 a 2 r. p.n.e., był synem Elżbiety, krewnej Maryi, i Zachariasza, kapłana świątynnego. Już poczęcie Jana wskazuje na jego wyjątkowość – zwiastowanie przez Anioła Gabriela i narodziny z matki przez lata uważanej za niepłodną. Znaczenie hebrajskiego imienia Johhanan to „Jahwe się zmiłował” lub „Bóg jest łaskawy”. Jan do 30 roku życia żył jak asceta na pustyni, by później (po osiągnięciu izraelskiej pełnoletności) zgodnie z prawem głosić wśród ludu. Jego nauki o zbawieniu i przyjściu Mesjasza szybko zyskiwały popularność, coraz więcej ludzi przyjmowało tzw. chrzest Janowy, czyli obmycie w wodach Jordanu na znak pokuty, skruchy i odmiany życia.
Odważne mówienie o Prawdzie, krytyka rozpustnego życia i otwarte potępienie związku Heroda Antypasa z żoną brata, przyczyniły się do uwięzienia Jana w 32 r. n.e. Sam władca był przeciwny zgładzeniu Jana, wobec którego odczuwał tak lęk, jak i fascynację. Jednak przysięga złożona Salome, córce Herodiady, zadecydowała o śmierci proroka.
Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela
Mt 11, 7-11; Łk 7,24-27
Kościół czci św. Jana Chrzciciela ze względu na jego rolę w przygotowywaniu ludności tamtych terenów na przyjście Mesjasza, stosunek Jezusa do jego osoby oraz święte życie. W Kościele obchodzimy tylko trzy uroczystości narodzin – Jezusa, Maryi i Jana, co sprawia, że prorok znad Jordanu jest postacią wyjątkową w tradycji chrześcijańskiej. Według tradycji urodził się bez grzechu pierworodnego, ponieważ gdy Elżbieta była w ciąży, została napełniona Duchem Świętym (Łk 1,41), który równocześnie uświęcił Jana, odpuszczając mu grzechy.
Uroczystość narodzenia św. Jana Chrzciciela obchodzimy 24 czerwca, a wspomnienie śmierci – 29 sierpnia. Kult świętego jest jednym z najstarszych, już w IV w. powstawały świątynie pod jego wezwaniem. Jedną z najważniejszych jest Bazylika św. Jana na Lateranie, najsłynniejsza z siedzib papieskich. W Polsce mamy 338 kościołów pod wezwaniem proroka-ascety. Św. Jan Chrzciciel jest patronem wielu krajów, m.in. Węgier, Niemiec czy Francji; opiekuje się mnichami, dziewicami, abstynentami, niezamężnymi matkami i osobami skazanymi na śmierć.