Historia Parafii w Pleszowie
Początki ośrodka religijnego w Pleszowie sięgają prawdopodobnie XI wieku. Według tradycji pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem św. Wincentego z Saragossy został konsekrowany przez patrona Polski – św. Stanisława, biskupa krakowskiego i męczennika, zamordowanego w 1079 roku. Ze względu na zaginięcie aktu erekcyjnego przyjmuje się rok 1226 za czas erygowania parafii. W roku powstania parafia obejmowała wsie: Pleszów, Krzesławice, Luboczę, Grębałów, Mogiłę i Brzegi (tzw. pleszewski Brzeg po drugiej stronie Wisły).
W 1442 rok Mogiła przeszła pod opiekę duszpasterską ojców cystersów. Według spisu z 1664 rok częścią parafii była również Wola, czyli Kujawy-Kępa. Mniej więcej w tym czasie Brzegi odłączyły się na rzecz parafii Grabie. Obecnie do pleszewskiej parafii należą jedynie Lubocza, Grębałów i Krzesławice.
Zaczątek skansenu
W 1983 r. przeniesiono kościół pw. Znalezienia i Podwyższenia Krzyża Świętego z Jawornika koło Myślenic do Krzesławic, w związku z czym parafia pleszewska wzbogaciła się o kościół filialny. Świątynia zbudowana w latach 1633-1648 miała być częścią planowanego na tym terenie skansenu (m.in. obok dworku Jana Matejki). Przeniesiony drewniany kościół otrzymał wezwanie św. Jana Chrzciciela i Matki Boskiej Szkaplerznej. Jest oddalony od kościoła św. Wincentego o 5 km.
Sławny parafianin
Niewiele osób wie, że znany polski malarz realista Jan Matejko pod koniec XIX w. kupił dworek we wsi Krzesławice, należącej do pleszewskiej parafii. Najwyraźniej parafia nie była mu obojętna, gdyż ufundował kościołowi w Pleszowie czerwony, zdobiony haftami ornat skrzypcowy. Szata wykonana została z drogich i zdobionych tkanin: adamaszku, atłasu, brokatu, alembasu oraz rypsu.
W tradycji Kościoła kolor czerwony to znak krwi i męczeństwa, a także ognistych języków Ducha Świętego zesłanych w dniu Pięćdziesiątnicy. Czerwonych szat liturgicznych używa się w niedzielę Palmową, w Wielki Piątek, w Mszach związanych z Duchem Świętym oraz w święta apostołów i męczenników. Możliwe, że Jan Matejko podarował ornat właśnie w tym kolorze, mając na względzie patrona pleszewskiego kościoła – biskupa i męczennika św. Wincentego.
Ornat podarowany świątyni w Pleszowie przez Jana Matejkę
Historia kościoła parafialnego
Pierwotny, drewniany kościół pod wezwaniem św. Wincentego istniał do roku 1799, kiedy to zaraz obok zaczęto wznosić kościół murowany, ukończony w 1806 r., a istniejący do dziś. Uroczyście konsekrowany w 1865 r. przez ks. bp. Antoniego Gałeckiego. Fundatorami nowego kościoła byli dziedzice Pleszowa – bracia Kazimierz i Józef Czartoryscy. Kolejni właściciele wsi, rodzina Kirchmayerów z Krakowa, wyposażyła budowlę w elementy wykupione w 1834 r. z rozebranego przez władze austriackie kościoła Wszystkich Świętych w Krakowie.
Wygląd świątyni
Fasada kościoła w Pleszowie zbudowana została w stylu klasycystycznym, posiada attykę i czworoboczną wieżę w kształcie ostrosłupa (do 1820 r. sześcioboczną).
W trzech wnękach (pośrodku i po obu stronach) stoją kolejno figury Najświętszej Maryi Panny z Lourdes, św. Piotra Apostoła i św. Pawła. Wnętrze świątyni jest jednonawowe, z elementami w stylu barokowym lub renesansowym. W marmurowym ołtarzu głównym wstawiono obraz św. Wincentego (namalowany ok. 1810 r.), w dwóch ołtarzach bocznych w prezbiterium kościoła widnieją: obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (podobno z XV w.), okryty metalowymi sukienkami srebrzonymi, z pozłacanymi koronami oraz figura Jezusa Ukrzyżowanego (nieznanego autora z XVII w.).
Po bokach każdego z ołtarzy stoją rzeźbione w drewnie, pozłacane figury świętych. Ołtarz główny został wykupiony z kościoła Wszystkich Świętych, ołtarze boczne są dostosowane do głównego – również barokowe, wykonane z drewna i pomalowane na czarno. Marmurowa posadzka, ławki i konfesjonały przeniesiono ze zlikwidowanego kościoła.
